ABD'nin Colorado eyaletinde beş yıldır uygulanan bir programla genç kızlara sağlanan ücretsiz doğum kontrol implantları eyalette gençler arasındaki hamilelik oranını yüzde 40 düşürdü.
Bu şüphesiz bir başarı öyküsü. Ancak programa karşı yükselen itirazlar ve kliniğin kurulmasını sağlayan isimsiz büyük miktarda para, aynı örneğin ABD'nin diğer eyaletlerinde de uygulanabileceği konusunda belirsizlik yaratıyor.
Dianzu Mosqueda Salinas, Colorado'daki Boulder kentindeki aile planlaması kliniğinde çalışıyor.
2010 yılında Salinas, aynı merkezden içeri endişeli ve aile planlaması hakkında meraklı bir genç kadın olarak girmiş.
Salinas "Okuldan bir arkadaşım planlanmamış bir şekilde gebe kalmıştı ve o dönemde ben de eğitimime devam ediyordum ve çocuk sahibi olmak gibi bir planım yoktu" diyor.
"Yirmi dakikalık bir konuşmanın ardından aynı gün işleme girdim" diye sözlerine devam ediyor.
Salinas'ın doğum kontrol implantı için ne ailesine haber vermesi gerekmiş, ne de ücretini cebinden vermesi gerekmiş. Her şeyi sağlayan ise beş yıl önce başlayan bu program.
23 milyon dolar bağış
2008 yılında adını açıklamayan bir bağışçı, 23 milyon dolarlık bir meblağı genç kızlara rahim içi araçlar gibi uzun dönemli doğum kontrol implantlarının ücretsiz ya da çok az bir bedelle sağlanması için bağışlamış.
Sağlık Bakanlığı Colorado Aile Planlaması Girişimi adı ile programı halka sunmuş ve bunun için hali hazırda işleyen aile planlaması klinikleri kullanılmış.
Beş yıldan daha az bir sürede elde edilen sonuç, eyalet çapında genç kızlar arasında gebelik oranının yüzde 40 azalması olmuş.
Denver Çocuk Hastanesi aile planlaması kliniğinden hemşire Liz Romer, "Ergenlerin doğum kontrol yöntemlerine erişimi olması gerektiğinde gerçekten kuvvetli biçimde inanıyoruz" diyor.
"Aynı gün içinde uygulanabilir olmalı ve ücretsiz olmalı" diyor.
Romer rahim içi implantlarının fiyatının normal şartlar altında 500 dolar ile birkaç bin dolar arasında değiştiğini söylüyor.
Bu kadar yüksek bir fiyat ise kendi başlarına bu tutarı ödeyemeyecek olan, ailelerinin doğum kontrol araçlarının parasını ödemesini isteyemeyecek olan ya da karşılayamayacak olan gençler için doğum kontrolüne ulaşmak konusunda engelleyici oluyor diyor.
Romer programın ulaştığı sonuçlar için "Gerçekten inanılmaz. Kamu sağlığı açısından baktığınızda, bu kadar çarpıcı sonuçlar doğuran bir programa çok nadir rastlanıyor" diyor.
Gençler arasındaki gebelik oranları ABD'nin tamamında düşüşte ancak Colorado 2008 ile 2012 yılları arasında en fazla genç gebeliğin görüldüğü yerler listesinde 10 puan birden gerilemiş durumda.
Muhafazakarlar: Ahlaki değil
Ancak herkes programdan aynı derecede memnun değil.
Genç kızlara doğum kontrolü önermeye en şiddetli karşı çıkanlar Colorado Right to Life (Colorado Yaşam Hakkı) gibi gruplar.
Grubun sözcüsü Bob Enyart çocuklara rahim içi implantlar ya da başka araçlar önermenin onlara "istediğiniz kadar cinsel ilişkiye girebilirsiniz" mesajı verdiğini öne sürüyor.
Enyart bu durumu hem ahlaka aykırı buluyor hem de "13-14-15 yaşındaki kızların cinsel ilişkide bulunması onlar için yıkıcı" diyor.
İmplantını 2010 yılında taktıran Salinas, doğum kontrol aracı taktıran yaşıtlarının cinsellik konusunda daha rahat hissetmelerinin olası olduğunu söylüyor. Salinas, olması gereken de bu zaten diyor.
Ayrıca diyor Salinas, doğum kontrolü konusunda bir programa dahil olanların cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusunda çok daha fazla bilgiye sahip olduğunu söylüyor. Bunu sağlayan da aile planlaması merkezi çalışanları.
'Hayatımı değiştirdi'
Programın direktörü Greta Klinger içinse programın önemi bu kadar basit değil.
Klinger "Kliniğimize gelen genç bir kız vardı, 17 yaşındaydı. Annesi ve tüm kız kardeşleri genç kızken hamile kalmışlardı ve aynısının kendisine olmasını istemiyordu. Dolayısı ile bize geldi ve rahim içi implant taktırdı... Üç yıl sonra geri geldi. Ailesi içinde sadece liseden mezun olmakla kalmayıp üniversiteye başlayan tek kişi idi" diyor.
Klinger, "Bu kız bize (doğum kontrolünün) kendisi için hayat değiştiren bir şey olduğunu söyledi" diyor.
Programı yürütenler, programın ülkenin geri kalanına doğum kontrolünü ücretsiz olarak sağlamanın yararlarını gösterdiğini düşünüyor. Hem kamu sağlığı hem ekonomi açısından.
Diğer eyaletler Colorado'nun başarısını yakından takip ediyor.
Ancak programın muhafazakarlardan yükselen tepkileri susturabilmesinin nedenlerinden biri bir bağışçının parası ile finanse ediliyor olması.
Yoksa kamu kaynakları ile genç kızlara ücretsiz doğum kontrolü sağlamak tamamen başka bir konu haline gelebilir.(BBC)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder